Η γιαγιά Ελισάβετ και η ζωή

πηγή: www.protagon.gr

του Άρη Δαβαράκη

Την Τρίτη το βράδυ, μετά από μια μέρα καλή και εποικοδομητική, θυμήθηκα τη γιαγιά μου την Ελισάβετ –ήταν της οσίας Ελισάβετ της Θαυματουργού την Τρίτη. Γεννήθηκε στην Τήνο και στα τέλη του 19ου αιώνα, κοριτσάκι ακόμα 10-12 χρονών υπολογίζω, ακολούθησε τους γονείς και τα 7 μεγαλύτερα αδέρφια της (όλα αγόρια) στην Αλεξάνδρεια όπου ήλπιζαν να στήσουν μια καινούργια ζωή. Δεν έχω ερευνήσει ιστορικά τις λεπτομέρειες, αλλά αυτή η, υποθέτω, μάλλον φτωχή δεκαμελής οικογένεια, δεν ξέρω πώς, μιλούσε Γαλλικά, Ιταλικά και Αγγλικά. Κυκλαδίτες μεγαλωμένοι στις ξερολιθιές και τα μελτέμια, ήταν όλα τα αδέρφια (τους έξη γνώρισα εγώ, τον θείο Νικόλα δεν τον πρόλαβα) κάτι παλικάρια μεγάλης ευγένειας, με παράστημα, μυαλό, ικανότητες, όρεξη για δουλειά – και ο εύφορος Νείλος τους προσέφερε μια ζωή όπως περίπου την είχαν ονειρευτεί, στο πνεύμα της πολύ κοσμοπολίτικης τότε Αλεξάνδρειας.

Διέπρεπαν οι Έλληνες εκεί (700.000 έφτασαν να είναι κάποια στιγμή στην Αίγυπτο) και συνυπήρχαν με Γάλλους, Ιταλούς, Άγγλους, όλες τις φυλές του Ισραήλ που περνούσανε ζωή χαρισάμενη σ’ αυτή την πόλη την τόσο παράξενη "ενεργειακά", που χτίστηκε πάνω σε σχέδια και κάτω από την επίβλεψη του Δεινοκράτη με προσωπική εντολή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ακόμα στο «Ιστορικό κέντρο» της πόλης (που καταρρέει πια, αφημένο επίτηδες μέχρι να έρθει η στιγμή να περάσει η μπουλντόζα και να ξεκινήσει η ανοικοδόμηση) , οι  ειδικοί διακρίνουν την  αρχική σύλληψη του Δεινοκράτη που ήταν στην ουσία ένα σταυρός –τρεισήμισι περίπου αιώνες πριν τον Χριστό. Ένας κάθετος δρόμος Νότου-Βορρά, αυστηρά υπολογισμένου, και άλλος ένας Ανατολής και Δύσης, που διασταυρώνονταν ακριβώς στο κέντρο  της Μυθικής πολιτείας που χτίστηκε και όπου έζησαν ως αυτοκράτορες, μέχρι την Κλεοπάτρα (την "τελευταία των Πτολεμαίων") συγγενείς του Αλέξανδρου, Μακεδόνες Πτολεμαίοι, που ενδύονταν τους Φαραώ και τις στολές τους φτάνοντας στο Κάιρο, στην μεσογειακή μας Αλεξάνδρεια όμως κυκλοφορούσαν και ζούσαν με Ελληνικότατες χλαμύδες και βασιλικά σανδάλια.

Τι σας γράφω τώρα δέκα μέρες πριν τις εκλογές – άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε. Έχω γράψει και τους στίχους, την «Ελισσώ» για ένα τραγούδι που έπεφτε στους τίτλους του τηλεοπτικού σήριαλ «Στρας» (της Έλενας Ακρίτα) σε μουσική Παναγιώτη Καλαντζόπουλου και ερμηνεία της Ελένης Τσαλιγοπούλου – καθισμένος στην παραλία της αγίας Άννας, στη Μύκονο, κοιτάζοντας για αρκετές ώρες την Τήνο απέναντι μου: Την γιαγιά μου σκεφτόμουνα και την τόσο παράξενη διαδρομή που διανύουμε αενάως ακολουθώντας τις επιλογές και τις αποφάσεις των προγόνων μας (θέλουμε δεν θέλουμε) – μπλέκοντάς τες με τις δικές μας ψυχικές, ερωτικές ή υλικές επιθυμίες. Η δικιά μου Ελισάβετ παντρεύτηκε πολύ νέα (18 χρονών νομίζω) τον σαραντάρη παππού Ζαχαρία, τον Σμυρνιό – που είχε φτάσει νωρίτερα και είχε ήδη δημιουργήσει μια μεγάλη περιουσία εμπορευόμενος, παράγοντας και εξάγοντας τα δώρα του Νείλου που είναι πλουσιοπάροχα.

Οι γονείς μου γεννήθηκαν και οι δύο στην Αλεξάνδρεια, το 1926 ο Μιχάλης και το 1927 η Ιωάννα –όπως και εγώ, εντελώς «καθαρός Αλεξανδρινός», το 1953. Δεν ζήσαμε τα βάσανα της γεωγραφικής Ελλάδας –αλλά πολεμήσαμε (7 χρόνια στους Βαλκανικούς ο άλλος παππούς, ο Διονύσης ο Κερκυραίος – ο μεγάλος έρωτας της επίσης Κερκυραίας Δήμητρας). Μαζί φύγανε για την Αλεξάνδρεια – και μέσα από όλη αυτή την πολύπλοκη διαδικασία της «διασποράς»,  οι πρόσφατα διαθέτοντες γεωγραφική πατρίδα με το όνομα «Ελλάδα», όπου πήγαιναν στήνανε μικρές περήφανες Ελλάδες μιλώντας βέβαια αρχαία και νέα Ελληνικά και χτίζοντας παντού Ελληνικά σχολεία και εκκλησίες.